Τ. Πανούσης (doValue): "Έτοιμα για επιστροφή στις τράπεζες 150.000 δάνεια - Οι πλειστηριασμοί δεν συμφέρουν κανέναν"

"Οι πλειστηριασμοί δεν είναι προς το συμφέρον κανενός. Είναι η τελευταία μας επιλογή, όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι άλλες γιατί πέρα όλων των άλλων έχουν κόστος οικονομικό αλλά και κοινωνικό" τονίζει ο κ. Τάσος Πανούσης, διευθύνων σύμβουλος της doValue, του μεγαλύτερου servicer δανείων στην Ελλάδα, σε συνέντευξή του στο Capital.gr. Και προσθέτει: "Σε κάθε ένα πλειστηριασμό που διεξάγεται αντιστοιχούν 20 ρυθμίσεις δανείων".

 

O κ. Πανούσης επισημαίνει επιπλέον ότι περίπου 150.000 δάνεια που έχουν πλέον γίνει ενήμερα μπορούν να επιστρέψουν αυτόματα ως χαρτοφυλάκιο στις τράπεζες αποκαθιστώντας τη σχέση των δανειοληπτών με το τραπεζικό σύστημα και αυξάνοντας την πελατειακή βάση των τραπεζών. Ο ίδιος σημειώνει ότι η Ψηφιοποίηση και η Τεχνητή Νοημοσύνη υιοθετούνται ταχύτατα από την doValue, κυρίως προς όφελος των δανειοληπτών ενώ η εταιρεία έχει εισέλθει δυναμικά στον κλάδο διαμεολάβησης δανείων και διαχείρισης ακινήτων.

 

Ρυθμίσεις και πλειστηριασμοί - τι δείχνουν τα στοιχεία των servicers για τη διαχείριση των "κόκκινων" δανείων;

 

Όπως έχουμε επανειλημμένα τονίσει, οι πλειστηριασμοί δεν είναι προς το συμφέρον κανενός. Είναι η τελευταία μας επιλογή, όταν έχουν εξαντληθεί όλες οι άλλες γιατί πέρα όλων των άλλων έχουν κόστος οικονομικό αλλά και κοινωνικό.

 

Έχουμε σαν πρώτη μας προτεραιότητά την ρύθμιση των αθετημένων δανείων που αναλάβαμε να διαχειριστούμε. Οι ρυθμίσεις αποτελούν τη βάση εκκίνησης και τον πρώτο στόχο μας: να βρούμε για κάθε μη εξυπηρετούμενο δάνειο μια λύση, λύση οριστική και βιώσιμη, με όρους που να ανταποκρίνονται στις πραγματικές οικονομικές (δηλαδή εισοδηματικές και περιουσιακές) δυνατότητες του οφειλέτη, ώστε να μπορεί να την εξυπηρετήσει μέχρι την οριστική αποπληρωμή της οφειλής, όπως θα έχει αυτή προσαρμοστεί μετά τη ρύθμιση.

 

Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν πλήρως αυτή την εικόνα. Μέχρι και το τέλος του 2023, ο κλάδος ρύθμισε και επανέφερε σε καθεστώς ομαλής αποπληρωμής δάνεια ύψους άνω των 40 δις ευρώ.

 

Μόνο πέρυσι, ρυθμίστηκαν δάνεια σχεδόν 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για 140.000 οφειλέτες – κι από αυτά το 83% περιλάμβανε διαγραφή μέρους της οφειλής ενώ φέτος υπολογίζουμε ότι θα γίνουν επιπλέον ρυθμίσεις περίπου 5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Θέλω να συγκρατήσετε κι εσείς και οι αναγνώστες μας έναν αριθμό: σε κάθε ένα πλειστηριασμό που διεξάγεται αντιστοιχούν 20 ρυθμίσεις δανείων.

 

Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ αυτή τη στιγμή οι servicers διαχειρίζονται δάνεια, ύψους περίπου 70 δισ. ευρώ. Τι ποσοστό αυτών έχουν πλήρως "θεραπευθεί" και άρα, θα μπορούσαν να επιστρέψουν στις τράπεζες και πως θα μπορούσε να ξεπεραστεί το ζήτημα, αναφορικά με τα κριτήρια της EBA;

 

Τα ποσοστά των δανείων που ρυθμίστηκαν και εξυπηρετούνται ομαλά διαφέρουν ανά κατηγορία χαρτοφυλακίου. Υπάρχει όμως μια θετική παράμετρος. Στα δάνεια των τιτλοποιημένων χαρτοφυλακίων των τραπεζών, το ποσοστό των ρυθμίσεων που τηρούνται κανονικά κινείται στην περιοχή του 15% και φτάνει το 25% -ένα σημαντικό ποσοστό- για τα ενυπόθηκα δάνεια των τιτλοποιήσεων. Αυτό δίνει μια περίμετρο 10-15 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα μπορούσαν δυνητικά να επιστρέψουν στις τράπεζες τα επόμενα 3-5 χρόνια.  Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόκειται κυρίως για στεγαστικά δάνεια και δάνεια μικρών επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών, τα οποία θα μπορούσαν να επιστρέψουν στις τράπεζες, με όλες τις θετικές συνέπειες που μπορούμε να συζητήσουμε στη συνέχεια.

 

Το τελευταίο διάστημα γίνεται πολύς λόγος για τις τιτλοποιήσεις του "Ηρακλή" και το κατά πόσο "βγαίνουν" τα business plans. Υπάρχει όντως υποαπόδοση και πόσο "ασφαλείς" είναι οι εγγυήσεις που χορήγησε το Δημόσιο;

 

Η κάθε τιτλοποίηση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, το δικό της business plan και επομένως δεν είναι εύκολο ούτε μεθοδολογικά ορθό να τις αντιμετωπίζουμε ως ενιαίο σύνολο. Στα περισσότερα τιτλοποιημένα χαρτοφυλάκια είτε επιτυγχάνονται οι στόχοι του αντίστοιχου επιχειρηματικού σχεδίου που τα συνοδεύει, είτε έχουμε υπεραπόδοση. Σε κάποια από τα business plan προβλέπονταν ανακτήσεις και από πωλήσεις ενήμερων (δηλαδή ρυθμισμένων) δανείων. Όμως, το σχετικό θεσμικό πλαίσιο δεν έχει ολοκληρωθεί και επομένως οι μεταβιβάσεις που είχαν προβλεφθεί δεν μπορούν ακόμη να διενεργηθούν – κάτι όμως που εκτιμούμε ότι θα αλλάξει μέσα στους επόμενους μήνες. Σε κάθε περίπτωση, η υστέρηση που οφείλεται στην αδυναμία μεταβίβασης χαρτοφυλακίων και στα γνωστά εμπόδια στις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης καλύπτεται με εντατική δουλειά και αποτελέσματα στις συναινετικές λύσεις, δηλαδή στη ρύθμιση δανείων που περιλαμβάνονται στα αντίστοιχα χαρτοφυλάκια.

 

Ο κλάδος των servicers, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, βρίσκεται εν μέσω αλλαγών. Ποιος θεωρείτε ότι θα είναι ο "χάρτης" την επόμενη ημέρα; Έρχονται συγχωνεύσεις, "στροφή" σε νέες εργασίες;

 

Είναι αλήθεια ότι ο κλάδος πανευρωπαϊκά διανύει μια μεταβατική φάση. Το κανονιστικό πλαίσιο αυστηροποιείται και στο πλαίσιο αυτό υπήρξε και η διαδικασία επαναδειοδότησης των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις από την Τράπεζα της Ελλάδας, που είναι η αρμόδια εποπτική αρχή. Ο συνδυασμός ενός αυστηρότερου ρυθμιστικού και εποπτικού πλαισίου μαζί με τη σταδιακή μείωση των υπό διαχείριση δανείων, καθώς ωριμάζει η διαχείρισή τους και φέρνει αποτελέσματα, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε συγκέντρωση στον κλάδο. Άλλωστε η συγκέντρωση είναι μια τάση που αφορά όλο το χρηματοπιστωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζών, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως, είναι εύλογο να αναμένει κανείς ένα πιο συγκεντρωτικό τοπίο στον κλάδο μεσοπρόθεσμα, όπου θα δραστηριοποιούνται λιγότερες αλλά ισχυρότερες εταιρείες. Επιτρέψτε μου να επισημάνω ότι, λόγω της φύσης των εργασιών, αυτό δεν έχει καμμία απολύτως αρνητική επίπτωση για τους συναλλασσόμενους δανειολήπτες, ενώ πιο εύρωστες εταιρίες διαχείρισης μπορούν δυνητικά να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στην παροχή λύσεων προς τους οφειλέτες.

 

Με δεδομένο ότι η διαχείριση δανείων, που είναι το κύριο αντικείμενό μας, έχει συγκεκριμένη δυναμική, η doValue Greece εξετάζει ενεργά την επέκταση σε νέες εργασίες, που είναι συμπληρωματικές και συναφείς με το αντικείμενό μας.

 

Ένα παράδειγμα αποτελεί η doAdvise, θυγατρική εταιρία που ειδικεύεται στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε επενδυτές που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στη δευτερογενή αγορά δανείων, για την οποία θα μιλήσουμε στη συνέχεια. Ήδη, η doAdvise λειτουργεί για λογαριασμό μεγάλων πελατών (επενδυτών), είτε σαν χρηματοοικονομικός σύμβουλος του πωλητή δανείων είτε σε άλλες συναλλαγές σαν σύμβουλος του πιθανού αγοραστή, διευκολύνοντας έτσι το άνοιγμα της δευτερογενούς αγοράς στην Ελλάδα. Ήδη μέσα στους πρώτους 6 μήνες δραστηριότητας μας, έχουμε αναλάβει 9 σχετικά έργα.

 

 

Σημαντικές δυνατότητες δραστηριοποίησης υπάρχουν σε διάφορες πτυχές της διαχείρισης ακινήτων. Η doValue Greece διαχειρίζεται δάνεια που φέρουν ως εγγύηση ένα μεγάλο αριθμό ακινήτων, άνω των  300.000. Όπως προείπαμε, για όλους τους servicers, προτεραιότητα και στόχος μας δεν είναι η αναγκαστική εκτέλεση, που έρχεται μόνο ως ύστατη επιλογή. Σε πολλές περιπτώσεις διευκολύνουμε φιλικές συναλλαγές στη βάση των οποίων ένας οφειλέτης εκποιεί, με τη συναίνεση και συνεργασία μας, ένα ακίνητο που συνδέεται με μη εξυπηρετούμενο δάνειο, σε ενδιαφερόμενο αγοραστή, τον οποίο εντοπίζει ο ίδιος ή εμείς για λογαριασμό του. Αυτή η συναινετική πώληση έχει όφελος για τον δανειολήπτη, καθώς πωλεί το ακίνητο σε τιμή που κρίνει σωστή, απαλλάσσεται από μεγαλύτερο μέρος του δανείου σε σχέση πιθανότατα με μια αναγκαστική εκποίηση, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα πλήρους απαλλαγής από το υπόλοιπο της δανειακής οφειλής, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η doValueRES είναι η εξειδικευμένη εταιρία διαχείρισης ακινήτων, η οποία συγκεντρώνει στελέχη με εξαιρετική διεθνή εμπειρία στη διαχείριση ακινήτων, τόσο εκείνων που ανήκουν στο χαρτοφυλάκιο της doValue όσο και τρίτων.

 

Συνολικά, η επέκταση σε νέα πεδία εργασιών αποτελεί όχι απλώς επιχειρηματική επιλογή για τη doValue Greece αλλά και την εγγύηση για την προοπτική της εταιρίας στο μέλλον.

 

Πρόσφατα η doValue έλαβε άδεια από την ΤτΕ ως μεσίτης στεγαστικών δανείων. Ποιο το σκεπτικό πίσω από αυτή την κίνηση και ποιες οι προσδοκίες;

 

Η FinThesis είναι ένας νέος οργανισμός σε ένα πεδίο που πιστεύουμε ότι θα έχει σημαντική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, καθώς θα ενισχυθεί η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια. Δραστηριοποιείται στο χώρο της διαμεσολάβησης στη στεγαστική πίστη. Στο παρελθόν, όσοι ενδιαφέρονταν για στεγαστικό δάνειο είχαν ένα συγκεκριμένο οδικό χάρτη: επισκέπτονταν την τράπεζά τους και τις άλλες τράπεζες και πρακτικά έκαναν μόνοι τους μια έρευνα αγοράς, στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό για κάθε μεμονωμένο υποψήφιο δανειολήπτη. Η μεσιτεία πιστώσεων, αρχικά στεγαστικών, δίνει στους πελάτες νέες δυνατότητες.

 

Πρώτον, συγκεντρώνει τη γνώση και την εξειδίκευση σε ένα σημείο. Τα στελέχη της FinThesis είναι άριστοι γνώστες της αγοράς τόσο των ακινήτων όσο και των στεγαστικών δανείων, προερχόμενα τα περισσότερα από τον τραπεζικό τομέα. Έτσι, μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τόσο τις ανάγκες μιας οικογένειας ή ενός ατόμου όσο και τις επιλογές που προσφέρει η τραπεζική αγορά και, αφενός να τις παρουσιάσουν στον πελάτη και αφετέρου να τον συμβουλεύσουν για την καταλληλότερη για εκείνον λύση.

 

Επιπλέον, υπάρχει η επιλογή της διευκόλυνσης στην αναζήτηση του κατάλληλου ακινήτου, μέσα από τη συνεργασία με μεσίτες ακινήτων ή κατόχους χαρτοφυλακίων ακινήτων. Με τον τρόπο αυτό, όσοι αναζητούν ένα ακίνητο έχουν την επιλογή να κάνουν το σύνολο των διαδικασιών με ένα και μόνο σημείο αναφοράς, τους συμβούλους της FinThesis. Πρακτικά, η FinThesis είναι ένας σύμβουλος που βρίσκεται στο πλευρό του πελάτη που αναζητεί χρηματοδότηση, φροντίζοντας για το σύνολο των αναγκών και των διαδικασιών του, χωρίς το παραμικρό κόστος για εκείνον. Όλες οι υπηρεσίες της παρέχονται δωρεάν, και η αμοιβή της προέρχεται από τις τράπεζες με τις οποίες συνεργάζεται, που είναι το σύνολο των ελληνικών εμπορικών τραπεζών.

 

Επίσης, πρόκειται για εποπτευόμενη εταιρία που έχει λάβει τη σχετική άδεια μετά από την προβλεπόμενη διαδικασία από την Τράπεζα της Ελλάδας. Σημειώστε ότι ενώ στην Ελλάδα το ποσοστό των δανείων που συνάπτονται με τη μεσολάβηση εταιριών μεσιτείας πιστώσεων είναι ακόμη χαμηλό, στις ώριμες ευρωπαϊκές αγορές περίπου το 50% των στεγαστικών χορηγήσεων προέρχεται από τη συνεργασία των τραπεζών με εξειδικευμένες εταιρίες διαμεσολάβησης.

 

Βλέπουμε σταδιακά να αυξάνεται η δραστηριότητα στη δευτερογενή αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πόσα "πακέτα" έχουν αλλάξει χέρια και πώς εκτιμάτε ότι θα κινηθεί στο μέλλον;

 

Η πρωτογενής αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι πεπερασμένη. Θυμίζω ότι ο κλάδος των servicers δημιουργήθηκε ακριβώς για να διαχειριστεί ένα απόθεμα ύψους περίπου 100 δις ευρώ που ήταν η κληρονομιά της κρίσης στο τραπεζικό σύστημα. Κυρίως με το μηχανισμό των τιτλοποιήσεων, οι τραπεζικοί ισολογισμοί εξυγιάνθηκαν. Οι servicers διαχειρίζονται απαιτήσεις συνολικού ύψους 91 δις ευρώ, από τα οποία τα 73 δις δεν περιλαμβάνονται πια στους ισολογισμούς των τραπεζών (στοιχεία τέλους 2023). Με αυτά τα δεδομένα είναι φανερό πως η αρχική φάση μεταφοράς δανείων από τις τράπεζες στον εξειδικευμένο κλάδο της διαχείρισης δανείων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί.

 

Επομένως, οι συναλλαγές που θα βλέπουμε στο εξής θα αφορούν κυρίως χαρτοφυλάκια που έχουν ήδη τιτλοποιηθεί ή μεταβιβαστεί με απευθείας πώληση. Ιδιαίτερη σημασία για την οικονομία έχει η επικείμενη έναρξη συναλλαγών που αφορούν δάνεια τα οποία παραλάβαμε προβληματικά, τα ρυθμίσαμε και σήμερα εξυπηρετούνται κανονικά. Αυτός άλλωστε ήταν και παραμένει ο βασικός μας στόχος. Εκτιμούμε ότι οι πρώτες συναλλαγές αυτής της κατηγορίας θα γίνουν μέσα στο 2025, υπό την προϋπόθεση της ολοκλήρωσης όλων των σχετικών νομικών και ρυθμιστικών διαδικασιών. Η επιστροφή αυτών των δανείων στο τραπεζικό σύστημα θα έχει σημαντικά οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους. Πρώτα από όλα για τους ίδιους τους δανειολήπτες, οι οποίοι -ξαναλέω- σήμερα αποπληρώνουν κανονικά το ρυθμισμένο δάνειό τους.

 

Με τον τρόπο αυτό, υπολογίζουμε ότι περί τις 150.000 οφειλέτες μπορούν να επιστρέψουν αυτόματα ως πελάτες στις τράπεζες μαζί με το δάνειό τους, αποκαθιστώντας έτσι για τους ίδιους την πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα και ενισχύοντας την πελατειακή βάση των τραπεζών. Σημειώστε ότι πρόκειται κατά συντριπτική πλειοψηφία για φυσικά πρόσωπα καθώς τα πρώτα σχετικά χαρτοφυλάκια αφορούν ρυθμισμένα στεγαστικά δάνεια. Αυτός είναι ο ορισμός της εξομάλυνσης της οικονομίας μέσα από την καταλυτική μεσολάβηση των servicers. Ταυτόχρονα, οι τράπεζες, που σήμερα έχουν πλεονάζοντα κεφάλαια, μπορούν μέσα από την απόκτηση υγιών πλέον χαρτοφυλακίων να ενισχύσουν προοπτικά τα επιτοκιακά τους έσοδα, τα οποία αναμένεται να πιεστούν λόγω της μείωσης των επιτοκίων του ευρώ.

 

Τέλος, ωφελημένο θα είναι και το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς (πέρα από την ενίσχυση της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας) οι συναλλαγές στη δευτερογενή αγορά βοηθούν την εκτέλεση των business plan των τιτλοποιήσεων, οι οποίες μέσω του προγράμματος "Ηρακλής", φέρουν την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και επομένως, με την ομαλή υλοποίηση των επιχειρησιακών σχεδίων, ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος επιβάρυνσης των φορολογουμένων.

 

Πώς επηρεάζουν οι τεχνολογικές εξελίξεις τη δουλειά των εταιριών διαχείρισης δανείων και συγκεκριμένα της doValue Greece;

 

Η τεχνολογία είναι ο καταλύτης των εξελίξεων σε όλο το χρηματοπιστωτικό κλάδο. Οι servicers δεν αποτελούν εξαίρεση. Πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο μεγάλα πεδία, που είναι η ψηφιοποίηση (digitalization) και η εισαγωγή της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ). Στο ψηφιακό σκέλος, έχουμε ήδη προχωρήσει σημαντικά. Ήδη, όπως ξέρετε, λειτουργεί για όλες τις εταιρίες του κλάδου η πλατφόρμα μέσα από την οποία οι οφειλέτες μπορούν να έχουν σε πραγματικό χρόνο στοιχεία για το δάνειό τους. Ήταν ένα μεγάλο έργο που ολοκληρώθηκε σε εξαιρετικά σφιχτά χρονικά περιθώρια, με σημαντικό κόστος επένδυσης το οποίο και αναλάβαμε, ενώ με την πάροδο του χρόνου η εμπειρία οδηγεί και στη συνεχή βελτίωση της λειτουργικότητας της πλατφόρμας.  Έως το τέλος του χρόνου, η doValue Greece θα θέσει σε λειτουργία μια σειρά από νέα πρωτοποριακά ψηφιακά εργαλεία, που θα μας επιτρέψουν να βελτιώσουμε ουσιαστικά την εμπειρία των συναλλασσομένων, αρχικά στην καταβολή των δόσεων και μελλοντικά, θα δώσουμε τη δυνατότητα να γίνονται με ψηφιακό και αυτόματο τρόπο (για όσους οφειλέτες το επιθυμούν) ρυθμίσεις, χωρίς φυσική επαφή με στελέχη μας. Είναι κάτι που πολλοί συναλλασσόμενοι το προτιμούν και θα τους δώσουμε και αυτή την επιλογή.

 

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι μια πραγματική επανάσταση. Το βλέπουμε παντού, ισχύει και στη δουλειά μας. Ήδη δουλεύουμε για την εισαγωγή μοντέλων ΑΙ σε σειρά λειτουργιών μας και πιστεύουμε ότι όσοι μπουν πρώτοι στο τρένο της τεχνητής νοημοσύνης θα έχουν μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, σε όφελος και των συναλλασσομένων. Σας δίνω μόνο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Σήμερα αντιμετωπίζουμε όλους τους οφειλέτες ενιαία – κάνουμε τις ίδιες επαφές, τηλεφωνικές ή άλλες. Πολύ σύντομα, μέσω των μοντέλων ΑΙ, θα μπορούμε να γνωρίζουμε σε ποιους πελάτες δεν χρειάζεται να προχωρούμε σε προσωπική επαφή και θα μπορούμε απλώς να τους διευκολύνουμε με μια υπενθύμιση της επικείμενης καταβολής με ένα απλό γραπτό μήνυμα. Αυτό θα βελτιώσει γρήγορα την ποιότητα της εμπειρίας των συναλλασσομένων και είναι ένα μόνο από τα πολλά πεδία στα οποία η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει το μοντέλο των εργασιών μας.